Wat volg je in je hart?

Wat volg je in je hart?

‘Je moet je hart volgen’, hoor je wel eens zeggen. Daar zit wel wat in. Soms is ons hoofd te voorzichtig en gecalculeerd, wil alles plannen en van tevoren weten hoe het afloopt. Dat kan natuurlijk niet altijd. Soms moet je de sprong wagen en dan doe je dat als het goed voelt in je hart. Het is dus goed als je hart betrokken is bij een keuze die je maakt. Toch is dit niet allemaal zo eenvoudig, want ons hart is een hutspot waarin je van alles tegen kan komen. Boosheid, frustraties, vreugde, angst, jaloezie, liefde, hunkeringen, schuld, schaamte en verlangens van allerlei aard zijn schering en inslag in de meeste hartstreken. Gezien de mogelijke consequenties, misschien beter dit niet allemaal zomaar te volgen. 

Goed luisteren

‘Volg je hart’ betekent dus niet simpelweg ‘volg je emoties’, maar meer zoiets als ‘volg je intuïtie’. Moeilijk te zeggen wat dat dan precies is; een gevoel van mogelijkheid, openheid, kracht, inspiratie. Wel een gevoel, maar niet alleen een emotie. Het zit niet alleen in je hart, maar ook in je lijf en in je geest en resoneert ergens met een direct non-verbaal weten. Om ons daarvan gewaar te worden moeten we goed luisteren naar onze meest innerlijke natuur. Over het algemeen wordt die overschreeuwd door een zee aan gedachten en gevoelens. We hebben daardoor moeite deze natuur te herkennen. Het is daarom goed de geest eerst een beetje tot rust te brengen, de luide stemmen tot bedaren te laten komen zodat we ook de zachte fluisterstemmen kunnen horen. Meditatie is een manier om de geest tot rust te laten komen. Wijsheid is het vermogen om onderscheid te maken tussen welke hartkwaliteiten goed zijn om te cultiveren en welke we misschien beter een beetje kunnen temperen.
 
Universele kwaliteiten

In het boeddhistische erfgoed worden vier kwaliteiten van geest genoemd, die soms als grenswachters verbeeld worden tussen onze oorspronkelijk ruimhartige natuur en het kleingeestige vastgrijpen aan illusoire verschijnselen, dat ons in de weg zit en ons uiteindelijk meer pijn dan goed doet. Deze kwaliteiten zijn zo universeel dat ze tegenwoordig ook de basis vormen van het vervolg dat soms wordt aangeboden op de bekende acht weken mindfulness-training. Dan heeft men het over de vier vrienden als houdingen voor training in wat met een populair woord ook wel ‘heartfulness’ wordt genoemd. In het boeddhisme wordt gesproken over de vier hartkwaliteiten, de vier verheven zijnswijzen of vier onmetelijke of grenzeloze houdingen van de geest. Net zoals ieder hart de potentie voor agressie, begeerte, trots en jaloezie kent, zo is daar ook mogelijkheid voor liefde, compassie, meevoelende vreugde en gelijkmoedigheid. 
 
Vertrouwd raken met

In de training in gewaarzijn, compassie en wijsheid leren we hoe deze kwaliteiten samenhangen en een tegengif vormen tegen destructieve emoties. Het is de kwaliteit van het niet bevooroordeeld zijn, de onpartijdigheid of gelijkmoedigheid, die het onmetelijke geeft aan de liefdevolle vriendelijkheid, compassie en meevoelende vreugde. Door vertrouwd te raken met onze geest en meer en meer gewaar te worden van wat daar allemaal opkomt en wat dat met ons en anderen doet als we daarnaar handelen, ontwikkelen we langzaamaan meer levenswijsheid. Door middel van praktische oefeningen leren we de houding van gelijkmoedigheid te stimuleren of te bewaren, en grenzeloze liefde, compassie en vreugde op te wekken. 
 
Onderscheiden
Ons hart kent neigingen die onze geest verkleinen en verkrampen en die door ons af te leiden tegen het rusten in onze natuur van open gewaarzijn ingaan. Het gevolg hiervan kan misschien op de korte duur aantrekkelijk zijn, maar is op de lange termijn pijnlijk. De vier onmetelijke houdingen zijn kwaliteiten van ons hart die juist resoneren met onze open innerlijke natuur van gewaarzijn. Enerzijds helpen ze ons die natuur te herkennen en anderzijds zijn ze de spontane uitstraling van die innerlijke natuur. Dit is net zoals de zon warmte en licht (liefde en helderheid) uitstraalt, maar wanneer we de zonnestralen omgekeerd terug volgen, we weer bij hun bron uitkomen. Zo zijn de vier ruimtelijke kwaliteiten enerzijds spontane expressie van de natuur van onze geest, als dat ze terug kunnen leiden naar de herkenning hiervan als onze innerlijke bron van liefde, wijsheid en compassie. Kortom, als je je hart volgt, weet dan wat je volgt in je hart!